hyalin kıkırdak ne demek?

Hyalin Kıkırdak

Hyalin kıkırdak, vücutta en yaygın bulunan kıkırdak türüdür ve birçok önemli yapısal ve fonksiyonel role sahiptir. Adını Yunanca "hyalos" kelimesinden alır, bu da "cam" anlamına gelir ve kıkırdağın yarı saydam görünümünü ifade eder.

Özellikleri:

• Yapısı: Hyalin kıkırdak, kondrosit adı verilen özel hücreler ve bu hücrelerin etrafını saran ekstraselüler matristen oluşur. Ekstraselüler matris, kollajen (çoğunlukla tip II kollajen), proteoglikanlar ve diğer proteinlerden oluşur. Bu matris, kıkırdağa esneklik, dayanıklılık ve sıkıştırma kuvvetlerine karşı direnç sağlar.
• Kan damarı ve sinir yokluğu: Hyalin kıkırdak, kan damarları ve sinirler içermez. Bu nedenle, besin ve oksijen difüzyon yoluyla perikondriumdan (kıkırdağı çevreleyen bağ dokusu tabakası) veya sinovyal sıvıdan sağlanır.
• Perikondrium: Eklem kıkırdağı hariç, hyalin kıkırdağın çoğu perikondrium ile çevrilidir. Perikondrium, kıkırdak büyümesi ve onarımı için gerekli olan kondroblastları içerir.

Bulunduğu Yerler:

• Eklem Kıkırdağı (Artiküler Kıkırdak): Kemiklerin eklem yüzeylerini kaplar ve sürtünmeyi azaltarak eklem hareketini kolaylaştırır. (Eklem Kıkırdağı)
• Solunum Yolları: Burun, gırtlak (larenks), trakea (soluk borusu) ve bronşların duvarlarında bulunur ve bu yapıların açık kalmasını sağlar.
• Kaburga Kıkırdakları: Kaburgaları sternuma (göğüs kemiği) bağlar.
• Büyüme Plakları (Epifiz Plakları): Uzun kemiklerin uçlarında bulunur ve kemik büyümesini sağlar.
• Fetal İskelet: Embriyonik dönemde iskeletin büyük bir bölümünü oluşturur ve daha sonra kemikleşme yoluyla kemiğe dönüşür.

Fonksiyonları:

• Sürtünmeyi Azaltma: Eklem kıkırdağı olarak eklemlerde sürtünmeyi azaltır ve kemiklerin birbirine temasını engelleyerek hareketi kolaylaştırır.
• Yük Dağıtımı: Eklemlerdeki yükü dağıtarak kemikler üzerindeki stresi azaltır.
• Solunum Yollarını Açık Tutma: Solunum yollarının duvarlarını destekleyerek açık kalmalarını sağlar.
• Kemik Büyümesi: Büyüme plaklarında kemiklerin uzunlamasına büyümesini sağlar.
• Esneklik ve Destek: Kaburgaları sternuma bağlayarak göğüs kafesine esneklik ve destek sağlar.

Klinik Önemi:

• Osteoartrit (Kireçlenme): Eklem kıkırdağının dejenerasyonu sonucu ortaya çıkar ve ağrı, hareket kısıtlılığı ve eklem fonksiyon kaybına neden olur. (Osteoartrit)
• Kondromalazi Patella: Diz kapağı kıkırdağının yumuşaması ve hasar görmesi durumudur.
• Travma: Kıkırdak yaralanmaları, spor aktiviteleri veya kazalar sonucu oluşabilir.

Hyalin kıkırdak hasar gördüğünde, kendini onarma yeteneği sınırlıdır. Çünkü kan damarı içermediğinden besin ve büyüme faktörlerine erişimi zordur. Bu nedenle, kıkırdak hasarlarının tedavisi genellikle zordur ve uzun sürebilir.